Nowe badanie ujawniło niezwykłe zdolności poznawcze szympansów: „myślą o myśleniu”, co pozwala im dokładnie rozważyć dowody i odpowiednio dostosować swoje plany. Zdolność ta, znana jako metapoznanie, odzwierciedla procesy decyzyjne, których ludzie używają do oceny informacji i dostosowywania strategii, gdy sprawy nie idą zgodnie z planem.
Oparta na dowodach rewizja przekonań u szympansów
Niedawno opublikowane badanie wykazało, że szympansy (Pan troglodytes ) nie tylko reagują na dowody; świadomie je oceniają. Kiedy szympansy otrzymały zadanie odnalezienia smakołyku ukrytego w jednym z dwóch pudełek, dokładnie zbadały różne dowody, zanim dokonały wyboru. Należy zauważyć, że zrewidowali swoje decyzje w obliczu nowych, sprzecznych informacji.
„Kiedy rewidują swoje przekonania, w rzeczywistości doprecyzowują posiadane dowody i ważą różne ich rodzaje” – wyjaśnił Jan Englmann, psycholog porównawczy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley i współautor badania.
Jak przeprowadzono badanie
Naukowcy od dawna wiedzą, że naczelne potrafią oceniać dowody, na przykład tropiąc małe kawałki w celu znalezienia pożywienia. Jednak w tym badaniu weszliśmy głębiej w tę kwestię, sprawdzając, czy szympansy potrafią wykonywać kluczowe zadanie metapoznawcze: zmieniać swoje przekonania w odpowiedzi na nowe dowody. Zespół Englemanna opracował kilka testów behawioralnych, z których wszystkie skupiały się na nagrodach żywnościowych w dwóch pudełkach.
Oto podsumowanie najważniejszych eksperymentów:
- Testy wstępne (1 i 2): Szympansy szkolono, aby wybierały pudełko w oczekiwaniu na nagrodę, a następnie przedstawiono im sprzeczne dowody na temat tego, które pudełko zawiera pożywienie. Konsekwentnie zmieniali swoje wybory w oparciu o siłę nowych dowodów. Silne bodźce, takie jak oglądanie jedzenia przez okienko w pudełku, prowadziły do częstszych zmian wyborów niż słabsze bodźce, takie jak potrząsanie pudełkiem.
- Trzeci test: Słabe dowody Priorytet: Aby zrozumieć, dlaczego szympansy zmieniły swoje przekonania, zespół wprowadził trzecie pole, usuwając pole mocnych dowodów. W obliczu dychotomicznego wyboru między słabymi dowodami a ich brakiem małpy konsekwentnie wybierały pudełko ze słabą wskazówką, demonstrując, że rozważają obie opcje.
- Łączenie dowodów (Test 4): Badacze przedstawili dwa słabe dowody, albo ten sam znak (np. trzęsące się pudełko), albo nowy znak (np. jedzenie wpadające do pudełka). Małpy częściej zmieniały swój wybór, jeśli usłyszały dwie różne wskazówki, co pokazało, że zintegrowały różne wskazówki.
- Odpowiadanie na sprzeczne dowody (Test 5): Badacze przedstawili dowody zaprzeczające pierwotnym wskazówkom, takie jak znalezienie kamyka w jednej z szuflad, który mógł powodować odgłosy drżenia. Szympansy konsekwentnie reagowały na te sprzeczne dowody, zmieniając swoje wybory, demonstrując zdolność łączenia oryginalnych i nowych informacji.
„Wysoka poprzeczka” dla racjonalności
Keital O’Madagain, kognitywista na Politechnice Mohammeda VI w Maroku, podkreślił znaczenie piątego testu. „Piąty test pokazuje rodzaj racjonalności, którego brakuje w testach 1 i 2” – powiedział. Zasugerował, że badanie, w połączeniu z wcześniejszymi badaniami nad racjonalnością szympansów, pokazuje, że szympansy przekroczyły „wysoką poprzeczkę”, konsekwentnie podejmując decyzje w oparciu o dowody i dostosowując się do zmieniających się okoliczności.
Szersze implikacje
O’Madagain wierzy, że zrozumienie umysłów innych zwierząt nie jest ograniczone przez ich wrodzone ograniczenia, ale raczej przez naszą własną zdolność do opracowania odpowiednich metod testowania. „Największą przeszkodą w zrozumieniu inteligencji innych zwierząt jest nasza zdolność do znalezienia odpowiednich sposobów jej testowania” – powiedział.
Zespół Englemanna planuje teraz rozszerzyć swoje eksperymenty na inne naczelne inne niż ludzie, aby sprawdzić, czy uda im się przejść ten test racjonalności, jeszcze bardziej pogłębiając naszą wiedzę na temat zdolności poznawczych wykraczających poza ludzi.
To badanie podkreśla niezwykłą złożoność poznawczą szympansów i dostarcza cennych informacji na temat ewolucji metapoznania, ujawniając, że zwierzęta te mają zdolność do podejmowania złożonych decyzji w oparciu o dowody.
